Video Determinatie

Buntgras - Corynephorus canescens

In graslanden op droge zandige gronden bloeit in de maanden juni en juli het Buntgras. De blauwgrijze pollen met de borstelige, lijnvormige bladeren hebben veel rechtopstaande stengels met bloeiende pluimen. Vaak kleuren de pollen ook een beetje roodachtig. De kleine grasbloemetjes hebben een knotsvormige kafnaald.

Klik op een foto voor kenmerk met uitleg:
Verspreidingskaart
Ecologische parameters

Op droge zandige terreinen hebben de planten een habitus, dat is de bouw en het uiterlijk van de plant, die is aangepast aan directe zonne-instraling, weinig vocht en mineralen. Een in deze milieus opvallend gras is Buntgras, Corynophorus canescens (L.) P.Beauv., uit de grassenfamilie. Het is een overblijvend, meerjarig gras.

Het is een meerjarige grassoort, die bolronde pollen vormt met borstelige, lijnvormige bladeren. Deze voelen spits en scherp aan. Tussen deze bladeren ontwikkelen zich in juni en juli de pluimen met aanvankelijk samengetrokken bloeiwijzen. Tijdens de bloei gaan ze open staan en vormen pluimen, maar na de bloei trekken ze weer samen. Een kenmerk dat we ook bij de Witbolsoorten zien.

De kleur van de bladeren en bloeiwijzen is blauwgrijs, grijsgroen, maar vaak zie je ook dat ze roodachtig kleuren. Dat laatste kan een aanpassing zijn aan extreme blootstelling aan hitte. Op de bladschede en bladschijf zitten heel kleine tandjes, waardoor ze ruw aanvoelen. Het tongetje is spits en 2-4 mm lang.

In de kleine aartjes, zo'n 4-5 mm groot, in de pluim vind je twee grasbloemetjes, die zijn ingesloten door twee kelkkafjes. Deze zijn op hun rug getand, waardoor de bloeiwijze ruw aanvoelt. Elk bloemetje bevat het onderste kroonkafje of lemma een kafnaald, die een knotsvormig einde heeft. Als je heel nauwkeurig met een loep kijkt kun je zelfs zien dat de kafnaald in feite uit twee delen bestaat, namelijk een rechte naald en net onder de top van de naald ontspringt een tweede naald die dan in genoemde knots eindigt.

Na de bloei zie je vaak dat de pollen door gebrek aan water verdorren.

Soms zie je de pollen in rijtjes staan, wat suggereert dat ze een ondergrondse wortelstok zouden hebben, maar dat is niet het geval. Zo'n lijnvormige begroeiing is in onze video-opname te zien. Deze is gemaakt langs een spoorlijn in Noord-Limburg.

MM_130801

Hoofdgroep:
Plantenfamilie:
Plantengeslacht:
Corynephorus - Corynephorus
Plantvorm:
gras
Plantgrootte:
0.10 - 0.35 meter
Bloeiperiode:
Bloemkleuren:
grijs, rood
Bloeiwijze:
pluim
Bloemvorm:
grasbloem
Bloemtype:
eenslachtig
Bloembladen:
2 kafje, 2 kroonkafje
Meeldraden:
3 meeldraden
Vruchtbeginsel:
1
Stijlen:
2
Stempels:
2
Vrucht:
graanvrucht of korrel
Zaden:
-
Stengel:
rechtopstaand
Schors:
-
Bladstanden:
wortelstandig-verspreid, in dichte pollen
Bladvorm:
lijnvormig
Bladrand:
gaaf
Ondergronds deel:
bijwortelstelsel
Plantengemeenschappen:

Het areaal van het meerjarige Buntgras omvat de droge zandige graslanden in Europa van Scandinavië tot aan de Middellandse Zee, in Marokko en oostwaarts tot in Rusland. Het is de naamgevende soort van een aantal plantengemeenschappen die beschreven worden in de Veldgids Plantengemeenschappen van Nederland van Schaminée, J. et al. (2010). Ook is het in verwante gemeenschappen dominant aanwezig in de eerst periode van de zomer:

14 Klasse der droge Graslanden op Zandgrond

De plantensoort 'Buntgras' komt voor in de volgende plantenassociaties:

Buntgras is een gras dat heel typisch is voor zandverstuivingen. Daar speelt het een heel belangrijke rol en de plant is goed aangepast aan de omstandigheden die daar heersen. Je vindt het dan ook niet alleen in de stuivende duinen, maar bijvoorbeeld ook in de zandverstuivingen van de Veluwe en de Loonse en Drunense duinen in Noord-Brabant. Uitgebreide informatie is te vinden in Weeda (zie Naslaginformatie).

Verwarring door volksnamen?
Bunt of Bent is een lokale naam voor een aantal verschillende grassoorten die op vochtige zandgrond voorkomen. Een van die grassoorten is Pijpenstrootje, Molinia coerulea (bron: o.a. Oosthoek encyclopedie).
Onder meer werden de lange halmen van Pijpenstrootje, die vanwege het feit dat de knopen alleen onder aan de halmen in de pol zitten en de halm derhalve 'knoopvrij' is, gebruikt om Goudse pijpen schoon te maken. Ook werden en worden deze halmen van Pijpenstrootje gebruikt voor het vlechten van manden, en ook voor korven voor bijenvolken (bron: bijenhouden.nl).

Nog meer informatie over de ecologie van Buntgras en de relaties met andere organismen en het milieu is te vinden in Weeda, E.J. et al., (2003) Nederlandse oecologische Flora. Wilde planten en hun relaties. Deel 5: 158-163.

Het determineren op wetenschappelijke basis kan gebeuren met behulp van Meijden, R. van der (2005) Heukels' Flora van Nederland, 23ste druk: 223. Of met de nieuwe 24ste druk van deze flora: Duistermaat, L. (2020) Heukels' Flora van Nederland: 255.

Een andere gemakkelijke determinatie is mogelijk met Heijmans, E., Heinsius, H.W. en Thijsse, Jac.P. (1983) Geïllustreerde flora van Nederland, 22ste druk: 278-279.

Uitspraak (accenten) van de wetenschappelijke naam: Corynéphorus canéscens